Những sự Kiện đáng nhớ...

1936: Hoàn thành tuyến đường sắt xuyên Đông Dương. Lễ đặt mối đường ray cuối cùng nối liền tuyến đường xe lửa xuyên Đông Dương được tổ chức tại ga Hảo Sơn (Tuy Hoà). Hôm sau, ngày 2.10.1936, chuyến tàu hoả đầu tiên xuất phát từ ga Hà Nội đã tới Sài Gòn, chính thức khai thông đường sắt xuyên Đông Dương

 

1960: Liên bang Nigeria tuyên bố độc lập. Nigeria là quốc gia ở Tây Phi, diện tích 910.770km2; dân số: 117.170.948 người (2000); thủ đô: Abuja. Từ năm 1914, Nigeria bị đế quốc Anh xâm chiếm. Trước sự đấu tranh kiên cường của nhân dân Nigeria, ngày 01.10.1960, Anh buộc phải công nhận độc lập của Nigeria. Nội dung của nền độc lập này là: Nigeria vẫn ở trong khối "thịnh vượng chung" của Đế quốc Anh, Hiến pháp độc lập sẽ dựa theo chế độ hiện hành, Anh vẫn đặt chức Toàn quyền liên bang ở các xứ miền Bắc, miền Đông và miền Tây. Các tỉnh riêng biệt trong liên bang có quyền tự chủ rộng rãi (có chính phủ và nghị viện riêng). Toàn quyền Anh thực hiện trọng trách của người đứng đầu nhà nước. Quyền lập pháp thuộc về Nghị Viện (Viện Dân biểu và Viện Nguyên lão).

 

1876: Ngày sinh của cụ Huỳnh Thúc Kháng, nhân sĩ yêu nước. Cụ sinh ngày 01.10.1876 ở huyện Tiên Phước tỉnh Quảng Nam. Cụ đỗ Giải nguyên năm 1900 và đỗ Hoàng giáp năm 1904. Cụ cùng 2 ông Phan Chu Trinh, Trần Quý Cáp tuyên truyền thuyết Duy tân nên bị thực dân Pháp bắt và đày đi Côn Đảo 13 năm (Từ năm 1908 đến 1921). Năm 1920 cụ được bầu làm Viện trưởng Viện Dân biểu Trung Kỳ, nhưng do chống đối khâm sứ Pháp nên từ chức và sáng lập ra tờ báo Tiếng Dân ở Huế (Từ năm 1927-1943).

 

1924: Biên bản Genève về việc giải quyết các vấn đề tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hòa bình. Lo ngại trước sự gia tăng về quân sự và kinh tế của Đức, Pháp muốn bảo đảm an ninh cho mình bằng việc thiết lập một hệ thống giữ nguyên hiện trạng trật tự Versailles. Vì vậy, Pháp đã đưa ra công thức "Hòa giải-An ninh-Giải trừ quân bị". Tuy nhiên, là nước có lực lượng quân đội lớn nhất châu Âu lúc đó, Pháp không muốn cắt giảm tiềm lực quân sự của mình, nên đã đề nghị trước hết phải bảo đảm được hệ thống an ninh của châu Âu thời kỳ "hậu Versailles", sau đó mới đặt vấn đề giải trừ quân bị. Khác với Pháp, Anh đề nghị tiến hành giải trừ quân bị, chống lại việc thiết lập hệ thống an ninh. Ngày 02.10.1924, Đại hội đồng Hội Quốc liên đã thông qua Biên bản Genève về việc giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng hòa bình. Theo biên bản này, các nước tham gia cam kết không sử dụng chiến tranh, trừ trường hợp tự vệ hoặc khi áp dụng đòn trừng do Hội Quốc liên quy định.

 

1935: Phát xít Ý tấn công Ethiopia. Từ mùa thu năm 1932, phát xít Ý đã chuẩn bị kế hoạch xâm lược vũ trang và chiếm đóng Ethipia. Giới cầm quyền Pháp, Anh và Mỹ đều khuyến khích hành động xâm lược này của phát xít Ý. Đêm mùng 02 rạng ngày 03.10, không tuyên chiến, quân đội Ý đã chia cắt Ethipia hòng chiếm đóng một vùng cố định, xây dựng ở đó đường sá, cầu cống... tạo điều kiện tiến hành những chiến dịch tiếp theo. Quân đội Ethiopia gồm khoảng 350.000 người, yếu kém,về tổ chức, lạc hậu về trang bị phải chống lại cuộc tấn công của đội quân phát xít đông đảo, trang bị hiện đại. Tuy có nhiều lợi thế hơn hẳn, nhưng quân đội Ý không thể giành thắng lợi một cách nhanh chóng. Nhân dân Ethiopia đã chiến đấu anh dũng trong cuộc chiến không cân sức đến tháng 05.1936. Ngày 05.05.1936, thủ đô Addis Abeba rơi vào tay quân đội Ý. Quốc vương Ethiopia phải chạy sang London. Ngày 09.05.1936, Quốc vương Ý ban hành đạo luật sát nhập Ethiopia vào Ý. Sau đó, Eritrea và Somalia thuộc Ý cũng được thống nhất vào Đông Phi thuộc Ý.

 

1958: Guinea tuyên bố độc lập. Là quốc gia ở Tây Phi, diện tích: 245.857km2; dân số: 7.610.869 người; thủ đô: Conakry. Từ năm 1958, Guinea là thuộc địa của Pháp. Ngày 28.9.1958, trong một cuộc trưng cầu dân ý, 94,5% số phiếu của dân chúng Guinea chống lại việc gia nhập khối Liên Hiệp Pháp, kiên quyết đấu tranh giành độc lập dân tộc. Ngày 02.10.1958, Hội đồng dân biểu Guinea chuyển thành Quốc hội đã chính thức tuyên bố thành lập nước Cộng hòa Guinea độc lập

 

1869: Ngày sình của Mohandas Karamchand Gandhi, nhà hoạt động chính trị Ấn Độ, người sáng lập ra nhà nước Ấn Độ độc lập, cha đẻ của phong trào đấu tranh “bất bạo động”.
Gandhi (còn được gọi là Mahatma Gandhi) sinh ngày 02.10.1869 tại Porbandar, Ấn Độ, hành nghề luật sư tại Bombay từ năm 1891. Năm 1893, ông đến Nam Phi, làm việc tại Durban. Tại đây, ông bắt đầu quá trình đấu tranh cho một nền độc lập của nhân dân Ấn Độ. Trong 20 năm sau đó, Gandhi hoạt động tại Nam Phi. Trong thời gian này ông đã hình thành những cơ sở lý luận cho quá trình đấu tranh giành độc lập sau này. Năm 1914, Gandhi trở về Ấn Độ và nhanh chóng trở thành lãnh tụ của cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân Ấn Độ. Từ năm 1914 đến 1947, Gandhi đã liên tục tổ chức, lãnh đạo các phong trào đấu tranh “bất hợp tác”, “tự quản”, “bất bạo động”, “không nộp thuế”… chống lại thực dân Anh. Ông là người sáng lập: “The Indian National Congress” và đã nhiều lần bị bắt giam. Qua quá trình đấu tranh, ông cũng đã thực sự trở thành một lãnh tự tinh thần của nhân dân Ấn Độ và là một biểu tượng sống của phong trào đấu tranh giành độc lập cho nhân dân Ấn Độ. Năm 1947, Anh trao trả nền độc lập cho Ấn Độ, Gandhi lại lao vào một cuộc đấu tranh mới, đấu tranh cho hòa giải và chung sống hòa bình giữa người Ấn Độ giáo và người Hồi giáo. Ngày 30.01.1948, ông đã bị một phần tử cực đoan theo Ấn Độ giáo sát hại tại New Delhi. Tuy mất đi, ông mãi mãi được tôn kính như một người cha vĩ đại của nhân dân Ấn Độ

 

1986: Tàu ngầm nguyên tử của Liên Xô bị đắm. Một khoang trong chiếc tàu ngầm nguyên tử của Liên Xô có mang tên lửa đạn đạo bị cháy khi đang hoạt động trên Đại Tây Dương, cách quần đảo Bermuda gần 1.000km về phía Đông Bắc, làm 3 người thiệt mạng. Vào hồi 11 giờ 30 ngày 06.10, chiếc tàu này đã chìm xuống đáy biển. Trước khi tàu chìm, lò phản ứng hạt nhân đã được dập tắt.

 

1990: Nước Đức thống nhất. Theo Hiệp định được ký giữa hai nước Đức ngày 31.08.1990, sau Hiệp định về việc dàn xếp quan hệ đối với hai nước Đức và tứ cường (Liên Xô, Anh, Pháp và Mỹ), từ 0 giờ ngày 03.10, hai nước Đức chính thức tái thống nhất trong Cộng hòa Liên bang Đức. Cộng hòa Dân chủ Đức chính thức bị xóa tên trên bản đồ thế giới. Nước Đức vừa tái thống nhất có diện tích: 357.041km2 với 78,4 triệu dân. Thủ đô của nước Đức lúc đầu được đặt tại Bonn. Ngày 20.06.1991, Quốc hội đã lựa chọn Berlin làm thủ đô Công hòa Liên bang Đức.

 

1904: Ngày mất của Frederic Auguste Bartholdi, tác giả pho tượng Nữ thần Tự Do. Nhà điêu khắc nổi tiếng người Pháp Frederic - Auguste Bartholdi sinh ngày 02.04.1834, tại Colmar, Alsace, Pháp, mất ngày 04.10.1904, tại Paris. Ông được thế giới biết danh vì ông là tác giả pho tượng vĩ đại “Nữ thần Tự Do” đặt trên một hòn đá giữa lối ra vào hải cảng New York. Pho tượng này thực hiện tại một xưởng lớn ở Paris với sự cộng tác của kỹ sư Gustave Eiffel. Khung tượng bằng thép, ngoài bọc đồng, nặng 225 tấn được tháo rời đóng thùng rồi chở bằng tàu biển sang, đó là quà của Pháp tặng Mỹ. Tháng 10.1886, Tổng thống Mỹ Cleveland đã khánh thành pho tượng “Nữ thần Tự Do” cùng với Bartholdi và Ferdinand De Lesseps, người đề xướng ra việc đào sông Suez. “Nữ thần Tự Do” tượng trưng cho tự do và dân chủ, đạp dưới chân xiềng xích nô lệ, tay phải giơ cao ngọn đuốc được thắp sáng ban đêm, tay trái cầm bản tuyên ngôn độc lập lịch sử ngày 04.07.1776.

 

1947: Ngày mất của nhà vật lý học Max Planck. Nhà vật lý học nổi tiếng người Đức Max Planck sinh ngày 23.04.1858, tại Kiel, Đức, mất ngày 04.10.1947 tại Gottingen, hưởng thọ 89 tuổi. Ông được giải thưởng Nobel về vật lý năm 1918 do những công trình khảo sát cơ bản về môn nhiệt động học (Thermodynamic). Nhờ học thuyết của ông mà những khái luận về vật lý mới đã được phổ biến ở Đức. Thái độ của ông đối với Đảng Quốc xã không được thân thiện, nhất là khi con trai của ông là Erwin đã bị chế độ của Hitler hãm hại

 

1957: Liên Xô phóng thành công vệ tinh nhân tạo Sputnik 1 vào vũ trụ. Ngày 04.10.1957 cả thế giới đều kinh ngạc và sửng sốt khi nghe tin Liên Xô đã thành công đưa một vệ tinh nhân tạo là Sputnik 1 bay thẳng vào vũ trụ. Vệ tinh đã thoát ra khỏi hấp lực của quả đất, rồi bay theo một quỹ đạo xung quanh trái đất mất 85 phút. Đường kính của vệ tinh Sputnik 1 là 58cm và cả vệ tinh cân nặng 83,6kg. Vận tốc của vệ tinh là 24.500km/giờ. Liên Xô cho rằng thành công của Sputnik 1 là một đóng góp vĩ đại vào kho tàng khoa học và văn hóa của nhân loại

 

1959: Vệ tinh Lunik III chụp hình phía sau Mặt trăng. Trong một loạt những khám phá vũ trụ của Liên Xô, vệ tinh Lunik III vừa chụp được hình phía sau Mặt trăng. Trước đó, mắt thường không bao giờ nhìn thấy phía sau mặt trăng. Được phóng đi từ ngày 04.10.1959, vệ tinh Lunik III đã xoay xung quanh mặt trăng được một vòng vào ngày 06.10 còn cách mặt trăng 7000km. Đến ngày 18.10, vệ tinh Lunik III tới một điểm gần trái đất nhất, rồi truyền về trái đất những hình ảnh đã chụp được ở xung quanh mặt trăng. Những tấm phim chụp bằng hai máy có ống kính tự động là 200 và 500mm tiêu cự, tráng ngay trên vệ tinh, cho ta thấy những hình ảnh rất rõ ở cả phía trước và phía sau mặt trăng

 

1861: Ngày sinh của Frederic Remington, họa sĩ, nhà điêu khắc, và là người vẽ tranh minh họa nổi tiếng người Mỹ. Ông sinh ngày 04.10.1861, tại Canton, New York, là con trai của ông Seth Pierre, một đại tá và là viên chỉ huy nội chiến. ông thừa hưởng niềm đam mê kỵ binh và và các hoạt động quân sự từ cha mình Thời trẻ, ông cũng rất đam mê săn bắn và và cũng là người ham thích cưỡi ngựa. Ông theo học tại học viện quân sự ở Worcester, Massachusetts, sau đó ông theo học tại khoa nghệ thuật trường Yale College, và tại đây ông không phải là một sinh viên xuất sắc nhất, và thường tỏ ra đam mê bóng đá hơn so với mỹ thuật và hội họa. Năm 1880, ông quay trở về nhà sau khi cha ông qua đời. Bức tranh biếm họa đầu tiên của ông được xuất bản vào năm 1882, và được xem là người vẽ tranh minh họa đầu tiên vào thời đó. Ông trở nên bắt đầu yêu thích vẽ theo những chủ đề riêng mà ông đam mê như ngựa và bên cạnh đó ông cũng vẽ về những người Indians, những người lính và những người chăn bò ở miền Tây nước Mỹ.Trong suốt cuộc chiến giữa Mỹ và Tây Ban Nha, Remington làm việc cho tờ New York Journal với tư cách là phóng viên chiến trường. Ông qua đời ngày 26.12.1909, tại New Rochelle, New York

 

1908: Áo thôn tính Bosnia. Áo, Hung và Nga tranh giành ảnh hưởng tại miền Balkan. Bị thua Nhật ở Viễn Đông, Nga muốn được đền bù lại bằng cách kết thân với những người Slaves để tìm ra đường biển. Tại đây, Nga lại đụng phải đế quốc Áo, Hung và phong trào quốc gia Slaves ở miền nam như Croatia, Slovia, Bosnia… Ngày 05.10.1908, Áo thôn tính Bosnia làm cho tình hình miền Balkan không yên. Nga xui Serbia phản kháng, nhưng Pháp khuyên vua Pierrer nên tự kìm chế, để khỏi xảy ra chiến tranh.

 

1910: Cộng hòa Bồ Đào Nha được thành lập ở Lisbon. 2 giờ sáng ngày 05.10.1910, 20 phát đại bác nổ vang đánh thức dân chúng thủ đô Lisbon (Bồ Đào Nha) dậy, báo tin Lục quân và Hải quân đã đảo chính, hủy bỏ chế độ Quân chủ. Các phương tiện truyền thông như điện thoại, điện tín, xe lửa đều vào tay quân nổi dậy. Vua Manuel II và Hoàng gia trốn thoát sang Gibraltar. Tại tòa đô sảnh Lisbon, nền Cộng hòa Bồ Đào Nha đã được thành lập. Chính phủ lâm thời do giáo sư Teofilo Braga cầm đầu gồm có Bộ trưởng Nội vụ là Almeida, Ngoại trưởng là Machado cùng nhiều nhân sĩ khác. Bản tân hiến pháp sẽ được soạn thảo.

 

1934: Những cuộc nổi dậy ở Tây Ban Nha. Từ khi thành lập chính thể cộng hòa, Tây Ban Nha vẫn không yên vì còn nhiều cuộc tranh luận. Ngày 05.10.1934 chính phủ Trung ương lâm thời được đặt ở Bacelone, do cựu Thủ tướng Manuel Azana cầm đầu. Chính phủ Madrid gửi thủy, lục, không quân đi dẹp bọn nổi loạn. Tuy nhiên, vẫn còn những phong trào đòi độc lập và xã hội chống lại. Nghiệp đoàn hô hào đình công toàn diện. Phe Xã hội bỏ phong trào họp ở Quốc hội khi thảo luận tới các cuộc nổi dậy mà họ đã nhiều lần xúi giục. Lãnh tụ phe Xã hội bị giam giữ ngày 15.10. Cuộc nổi loạn ở Asturies (phía Tây Bắc Tây Ban Nha) cũng bị dẹp tan ngày 18.10. Nhiều loạn quân bị bắt và bị kết án tử hình, nhưng án ấy đều không thi hành.

 

1971: Nhà máy thủy điện Thác Bà, lớn đầu tiên của nước ta bắt đầu phát điện

 

1981: Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cộng hòa Chad. Cộng hòa Chad là một quốc gia nằm ở Trung Phi, phía Nam Libya. Tổng diện tích quốc gia là 1.284.000km2, dân số khoảng 9.538.544 người (thống kê năm 2004), thủ đô là N'Djamena.
Khí hậu, sự xa cách về địa dư, nghèo tài nguyên thiên nhiên và cơ sở hạ tầng thiếu thốn đã khiến Chad trở thành một trong những quốc gia kém phát triển nhất thế giới. Nền kinh tế khập khiễng vì rối loạn chính trị, xung đột với Lybia, hạn hán và thiếu lương thực. Trên 80% lực lượng lao động dồn vào nông và ngư nghiệp để tồn tại. Chad lệ thuộc rất nhiều vào viện trợ nước ngoài

 

1901: Thành lập tỉnh Phù Lỗ, từ sau ngày 18.02.1904, đổi tên là tỉnh Phúc Yên. Tỉnh Phúc Yên bao gồm huyện Yên Lãng (cắt từ tỉnh Vĩnh Yên sang), phủ Đa Phúc, huyện Kim Anh và một phần huyện Đông Khê (thuộc phủ Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh).