Sưu tập đồ cổ Việt Nam

Chủ đề thuộc danh mục 'Diễn đàn cổ vật' được đăng bởi nguyentrungtin, 4/3/14.

  1. (VienDongDaily.Com - 18/05/2013)
    Bài và hình: Thomas Trương/Viễn Đông

    Đa số những ông già, bà cả xưa thường ăn trầu đỏ miệng. Hễ có dịp tụm năm tụm bảy, đám cưới, đám hỏi, đám giỗ, hội đình, hội làng.., là các cụ lấy trầu cau ra ăn nên tục ngữ Việt Nam có câu “Miếng trầu là đầu câu chuyện”. Bắt nguồn từ đó mới có những câu chuyện “trầu cau mai mối se duyên”. Cũng từ đó mà bình vôi lần lượt ra đời, từ cái nhỏ có thể bỏ trong bóp cho đến những cái lớn như “ông bình vôi” chứa cả mấy ký vôi. Hiện nay, các “ông bình vôi” lớn nhỏ đã trở thành những cổ vật quý giá đuợc tìm mua với giá cao.

    [​IMG]
    Bình vôi gốm men xanh (thế kỷ 18)


    Trong nhóm chơi cổ vật ở Tây Đô có ông Trần Quốc Đoàn ở quận ÔMôn thuộc thành phố Cần Thơ, người được mệnh danh là “vua” bình vôi Tây Đô. Người viết có dịp gặp anh tại nhà riêng với “kho báu” cổ vật, có được là nhờ vào cơ sở sản xuất tương chao gia truyền của người cha để lại.
    Anh Đoàn cho biết: “Tôi chơi cổ vật từ cách đây 19 năm, vừa sản xuất chao, vừa lặn lội khắp miền Nam để tìm mua cho bằng được những cổ vật xưa của người dân Nam Kỳ. Phải có sự đam mê mới chịu khó lặn lội ngày đêm, từ những người bán ve chai lông vịt cho đến những cơ sở thu mua phế liệu, tôi gom từ từ về những món đồ cổ, chủ yếu là bình vôi mà theo cách gọi linh thiêng của những cụ bà xưa là Ông Bình Vôi.
    “Vì Ông có mặt ở hầu hết các gia đình người Việt cổ, không những Ông giữ cho vôi luôn được nóng để giúp các cụ ăn trầu ngon miệng mà Ông còn là người chứng kiến bao thăng trầm của nhiều thế hệ gia chủ. Bình vôi cũng được sản xuất theo cấp bậc, gốm sứ xanh trắng, có hoa văn họa tiết cầu kỳ dành cho chủ cả và bá hộ, loại trơn tru dành cho dân thường, loại màu xanh dành cho quan lại địa chủ, có cả những loại được làm bằng đồng thao.

    [​IMG]
    Ông bình vôi cổ màu xanh


    “Tôi hiện có trên 200 Ông Bình Vôi với đủ kích cỡ, màu sắc và chất liệu, hầu hết được sản xuất từ thế kỷ 18 và 19 ở Việt Nam, Trung Quốc, kể cả Chiêm Thành. Hầu hết các Ông Bình Vôi đều có quai xách được chạm vẽ nhiều họa tiết hình các loài hoa, loài cá, long lân qui phụng, hổ, kỳ lân...
    “Cái bình vôi nào cũng có miệng để đổ vôi vào và lấy vôi ra ăn bằng cây chìa vôi (được làm bằng đồng, phía trên có nút gù vừa để cầm vừa để bịt kín miệng bình vôi không cho gió lọt vào làm đông vôi, phía dưới giống như bàn chân chim Chìa Vôi để tiện cho việc têm vôi quét trầu).”
    Anh Đoàn cho biết thêm, ““Khoảng 3 năm nay việc mua cổ vật nhất là bình vôi ở Miền Tây rất khó. Một phần do người dân khá lên nên không còn mang đồ cổ gia truyền ra bán nữa, cũng như qua các phương tiện thông tin đại chúng người dân biết thêm nhiều về giá trị lịch sử và văn hóa của cổ vật nên càng quí.
    “Trước đây 5 - 10 năm tôi mua những loại bình vôi cổ nầy không bao nhiêu tiền, từ vài chục đến vài trăm ngàn đồng một cái thôi. Nhưng bây giờ mua cả triệu đồng chưa chắc được. Tuy nhiên, có bộ sưu tập bình vôi nầy quả là một sự may mắn. Không ít lần tôi mua nhầm đồ giả cổ vừa tốn công sức vừa tốn tiền.”
    Ngoài ra anh Đoàn còn làm chủ trên 100 tấm sắc phong là những tấm văn bản do vua chúa triều Nguyễn phong thưởng cho các vị quan, ngoài những chữ Hán còn có ấn chỉ của vua đỏ chót. Bên cạnh đó anh còn có bộ đồ sứ men Lâm Quế trên 100 món gồm tô chén đĩa, tách... có từ thời vua Gia Long về sau. Đây là loại cổ vật sản xuất ở Trung Quốc nhưng làm theo sự đặt hàng của các vua triều Nguyễn. Sản phẩm men Lâm Quế có những hoa văn dựa trên các bài thơ thuộc thời vua Gia Long, Tự Đức, Thiệu Trị...

    [​IMG]
    Bình gốm cổ


    Anh Đoàn còn làm chủ vài trăm món cổ vật khác, từ các loại ché rượu, bình hoa, mặt rồng, mặt bợm... thuộc dòng gốm Cây Mai của đất Sài Gòn xưa; gốm Biên Hòa sản xuất năm 1960; tới gốm Bát Tràng thế kỷ 19 với men rạn ngũ sắc được đắp nổi tinh xảo mang nhiều nội dung truyền tải lịch sử văn hóa khác nhau: nào là gian vương cầu hiền, bát tiên quá hải, ngư ông đắc lợi, xen lẫn những đám mây hình ngọn lửa với những cảnh sơn hà, hoa lá hữu tình.
    Nhiều đĩa gốm sứ dạng phong cảnh treo tường có xuất xứ thời đầu thuộc Pháp, nhiều bình cắm nhang hình con kỳ lân, rồng thuộc dòng gốm cây Mai. Đặc biệt cái đôn tứ quí “Mai, Lan, Cúc, Trúc” gốm Cây Mai được chạm khắc công phu với nhiều tiết họa hoa văn được coi là hàng “độc”, nhiều khay cổ cẩn ốc xà cừ, trên chục cái đèn “tọa đăng” đèn đế cao của Pháp, nhiều tấm liễn cẩn ốc xà cừ có nội dụng dạy đạo làm người của những bậc tiền bối.
    Vào thăm ngôi nhà anh Đoàn, chúng tôi cảm giác như đang bước vào một viện bảo tàng cổ vật. (tp)



    [​IMG]
    Anh Đoàn với chiếc đôn quí có nhiều hoa văn độc đáo.​


    [​IMG]
    Bình Hồ lô gốm Biên Hòa (sản xuất năm 1956)​

    [​IMG]
    Bình gốm tráng men của Việt Nam cuối thế kỷ 19.​

    [​IMG]
    Đôn gốm Cây Mai – Thủ Đức​

    [​IMG]
    Bình vôi cổ bằng đồng.​

    [​IMG]
    Bình vôi cổ màu lam​

    [​IMG]
    Đèn thời Pháp thuộc​


    Bài và hình: Thomas Trương/Viễn Đông
     

Ủng hộ diễn đàn